Το Eraserhead είναι το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ντέηβιντ Λιντς και πιθανότατα το πιο "προσωπικό" του έργο. Έχουμε να κάνουμε με μια σουρεαλιστική απόδοση των βαθύτερων φόβων και ανησυχιών του σκηνοθέτη την περίοδο εκείνη, καθώς και αρκετών μέχρι τότε βιωμάτων του. Πολλοί θα βρουν την ταινία ακατάληπτη (σύνηθες φαινόμενο με τα φιλμ του Λιντς), παρ' όλα αυτά αν κάνει κάποιος την ερευνά του θα δει ότι υπάρχει μία λογική πίσω απο το χάος.
Ο Χένρυ Σπένσερ (Τζακ Νανς) είναι μάλλον ένας απλοϊκός και ακοινώνητος τύπος, ο οποίος ζει σε ένα μουντό, θορυβώδες και γενικά καταθλιπτικό βιομηχανικό περιβάλον. Ξαφνικά έρχεται αντιμέτωπος με το γεγονός ότι έχει ένα εξώγαμο παιδί με την απόμακρη φιλενάδα του. Το νεογέννητο συν τοις άλλοις έχει μια κάπως εξωγηίνη μορφή που ομοιάζει με εκείνη ενός σκουληκιού. Τα σκουλήκια είναι ένας βασικός συμβολισμός της ταινίας και αναφέρονται στις αμαρτίες του Χένρυ και ουσιαστικά στον τρόπο με τον οποίο εκείνος βλέπει τον εαυτό του. Το δωμάτιο του, όπως θα παρατηρήσει κάποιος, είναι γεμάτο χώμα και νεκρά χορτάρια. Ένα μέρος δηλαδή που τα σκουλήκια μπορούν να ευδοκιμήσουν. Ο ίδιος αν και αναλαμβάνει την ευθύνη του παιδιού, βλέπει στην πράξη ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί την όλη κατάσταση. Κατατρώγεται απο τύψεις για το αποτέλεσμα των "αμαρτιών" του και αρχίζει να φαντασιώνεται μια διαφυγή.
Στα οράματα που έχει, την διαφυγή αυτή του την προσφέρει μια αλλόκοτη κοπέλα που βρίσκεται στo καλοριφέρ του δωματίου του. Η κοπέλα αυτή συμβολίζει επί της ουσίας τον θάνατο που θα πατάξει τις αμαρτίες του Χένρυ και θα του προσφέρει ζεστασιά (καλοριφέρ) και ηρεμία. Ηρεμία που αναζητά αγωνιωδώς ο πρωταγωνιστής και αυτο γίνεται ακόμα πιο εμφανές σε μια ονειρική σεκάνς, όπου επισκέπτεται πάλι την γκροτέσκ αυτή κοπέλα και ξαφνικά το κεφάλι του αντικαθίσταται απο εκείνο ενός σκουληκιού (Ο Χένρυ είναι το μωρό/σκουλήκι κατά βάση) και χρησιμοποιείται στη συνέχεια σαν υλικό για γομολάστιχες μολυβιών. Το κεφάλι του Χένρυ περιέχει όλες τις σκέψεις του και τις αναμνήσεις των αμαρτιών του, που θα σβηστούν με τον θάνατο όπως θα εξαφανιστεί και η γομολάστιχα με το τρίψιμο...Είναι η πρώτη φορά που μπαίνω τόσο πολύ στην επεξήγηση ενός έργου και αυτό γιατί θεωρώ ότι για όσους το πρωτοδούν καλό είναι να υπάρχει ένα υπόβαθρο, ώστε να μην χαωθούν και να μπορέσουν να το απολαύσουν περισσότερο.Υπάρχουν και άλλοι συμβολισμοί και ενδιαφέροντα στοιχεία, άλλα δεν θα επεκταθώ παραπάνω. Έχω ήδη δώσει ένα επαρκές έναυσμα για να κάνει ο καθένας τους δικούς του συνειρμούς.
Η ταινιά πάντως στέκεται και απο μόνη της σαν ένα πολύ ξεχωριστό έργο τέχνης, ακόμα και τίποτα απολύτως να μην καταλαβαίνεις. Η ασπρόμαυρη εικόνα και η ύπαρξη σε μόνιμη βάση διαφόρων ηχητικών "παρασίτων" δημιουργούν μια απειλητική και τεταμένη ατμόσφαιρα. Οι σχέσεις των χαρακτήρων είναι προβληματικές όσο δεν πάει και η επικοινωνία προσχηματική. Όλο το φιλμ αποτελεί έναν εφιάλτη ο οποίος βρίθει τρομακτικών καταστάσεων, που εκφράζονται κυρίως με το μωρό/σκουλήκι, και νευρώσεων-εμμονών που απαντώνται στις φαντασιώσεις και την δυσλειτουργική συμπεριφορά του πρωταγωνιστή. Ο Τζακ Νανς ερμηνεύει με ιδανικό τρόπο έναν συναισθηματικά ανάπηρο και ενοχικό Χένρυ, συμβάλλοντας και αυτός καταλυτικά στο ιδιαίτερο στυλιζάρισμα της ταινίας. Υπάρχουν δύο-τρείς στιγμές που προκαλούν αυθεντικό
τρόμο και αγωνία, σε τέτοιο βαθμό που το Eraserhead μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί και
ως θρίλερ. Ο Ντέηβιντ Λιντς κατάφερε να παρουσιάζει με το καλημέρα ένα φιλμ-σταθμό για τον cult κινηματογράφο. Όσοι δεν επιζητούν αποκλειστικά συμβατικές καταστάσεις ας πλησιάσουν με θάρρος. Αξίζει.
BΑΘΜΟΛΟΓΙΑ 8/10
